De Kritische Katjang

'Even een bakkie doen'. Het is zo vertrouwd. Maar waar komt ons bekende bakkie eigenlijk vandaan? De geschiedenis van koffie in een notendop. Oorspronkelijk komt ons bakkie leut uit Afrika, uit het voormalige koninkrijk Kaffa (Ethiopië), waar ons favoriete drankje hoogstwaarschijnlijk ook haar naam aan te danken heeft. Ondernemende Arabieren zagen wel brood in de koffie en begonnen koffieplantages. Zo werd koffie verspreid in het Midden-Oosten. Vanuit de havenstad Mokka in Jemen werd van de 15e tot de 17e eeuw de koffie met groot succes verhandeld naar alle uithoeken van de wereld. Zo kwam koffie uiteindelijk ook via VOC-schepen in Indië terecht, waar de Nederlanders koffieplantages stichtten op o.a. Java, Sumatra en Bali. Van daar uit verhandelden de Nederlanders de koffie ook weer naar andere delen van de wereld. Koffie was een lucratieve business en leverde een grote bijdrage aan het succes van de Gouden Eeuw. Het was een luxeproduct dat vooral was voorbehouden ...

Heel leuk, een oud Indisch leesplankje uit 1918: een authentieke Indische versie van tekenaar Cornelis Jetses, bekend van o.a. Ot en Sien. Op vrijdag 30 juni houdt historicus Jacques Dane er een praatje over in het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht. We houden nu al ons hart vast.. In de publicatie ter promotie van dit bloedstollende evenement gaat het Onderwijsmuseum behoorlijk in de fout en strooit naar hartenlust met de term ‘Indonesisch’ waar dat ‘Indisch’ moet zijn. In 1918 bestond Indonesië namelijk nog niet. Bovendien negeert zij de Indische Nederlanders door te stellen dat de ‘oudere Nederlanders’ het leesplankje ook wel ‘tempo doeloe’ noemen. Ehh.. onze ouders en grootouders gingen daar ook gewoon naar school, hoor. En ja, ze leren het nooit. We weten het. Maar dat wil niet zeggen dat we onze mond houden. Voortdurend komen we dit soort fouten tegen, maar van een instelling die zich Nationaal ONDERWIJS museum noemt, zou men toch beter mogen verwachten. We hebben ui...

Iedereen vindt dat de in oorlogstijd van de Joden gestolen kunst moet worden terugbezorgd bij de eigenaar of diens nazaten. Maar als het gaat om geroofde koloniale kunst, weet Nederland van de (Javaanse) prins geen kwaad. Onderzoeker Jos van Beurden vindt dat koloniale roofkunst ook terug moet naar de eigenaar.  Gebroken belofte In EenVandaag gaf Van Beurden onlangs uitleg over o.a. de verdwenen kris van de Javaanse Prins Diponegoro, die hem in 1830 moest afstaan aan de kolonisator. Volgens de informatie die Van Beurden heeft, moet deze kris in het Rijksmuseum te Amsterdam liggen. Bij het Rijksmuseum 'weten ze echter van niks'. Dat een kris over mystieke 'stille krachten' beschikt, weten we. Maar zo'n ding wordt niet zomaar onzichtbaar, hoor.  Tussen 1949 en 1975 is er onderhandeld met Indonesië over teruggave van koloniale roofkunst. Indonesië kon een voorkeurslijst opgeven. In de jaren '70 heeft Nederland beloofd om de kris van Prins Diponegoro op t...