De Kritische Katjang

Gezien de actuele ontwikkelingen op West-Papoea en de beknopte aandacht in de Nederlandse pers willen we nogmaals aandacht vragen voor dit moedige volk dat al meer dan 50 jaar onderdrukt wordt door Indonesië. Al een week is het onrustig in West-Papoea en ook in de rest van Indonesië. Betogers gaan de straat op om te demonstreren tegen het racisme van kolonisator Indonesië en vóór onafhankelijkheid. De aanleiding is het optreden van de Indonesische politie tegen Papoea studenten in Soerabaja vorige week. Een groep studenten werd ervan beschuldigd een Indonesische vlag te hebben vernield, waarop de politie een inval deed op de campus en 43 studenten arresteerde. De studenten werden onder meer  uitgemaakt voor aap, varken, beest en hond. Uiteindelijk werden de studenten vrijgelaten bij gebrek aan bewijs. Er ontstond een golf van steun voor de studenten die zich verspreidde binnen en buiten de landsgrenzen. Men pikt het structurele racisme niet langer en komt op voor een onafhankelijk

We kunnen niet zonder onze geliefde portie 'oryza sattiva', al dan niet opgeleukt met sambal en andere lekkernijen. Maar als je de rijst weglaat, is je bordje ook maar saai. Zonder rijst, geen rijsttafel. Tien wetenswaardigheden over onze favoriete hap. 1. Ongeveer 6 miljard mensen op de wereld eten rijst. Het totaal aantal aardbewoners ligt rond de 7 miljard en groeit de komende jaren richting de 10 miljard, dus rijst blijft voorlopig nog wel even populair! (Sorry, aardappel-fans!) 2. In Azië wordt zo'n 90% van alle rijst zowel verbouwd als geconsumeerd. 3. Behalve opeten, kun je er ook nog mee gooien bij een bruiloft, je kunt het offeren, er papier, wijn, bier of azijn van maken of kussens mee opvullen om gewrichtspijn te verlichten. Je kunt er ook muren mee bouwen! Tijdens de Ming-dynastie (1300-1600) werd rijst met kalksteen tot cement gecombineerd. Bij analyse van de stadsmuur van Nanjing in China trof men rijst aan als belangrijk bestanddeel van het cemen

'Even een bakkie doen'. Het is zo vertrouwd. Maar waar komt ons bekende bakkie eigenlijk vandaan? De geschiedenis van koffie in een notendop. Oorspronkelijk komt ons bakkie leut uit Afrika, uit het voormalige koninkrijk Kaffa (Ethiopië), waar ons favoriete drankje hoogstwaarschijnlijk ook haar naam aan te danken heeft. Ondernemende Arabieren zagen wel brood in de koffie en begonnen koffieplantages. Zo werd koffie verspreid in het Midden-Oosten. Vanuit de havenstad Mokka in Jemen werd van de 15e tot de 17e eeuw de koffie met groot succes verhandeld naar alle uithoeken van de wereld. Zo kwam koffie uiteindelijk ook via VOC-schepen in Indië terecht, waar de Nederlanders koffieplantages stichtten op o.a. Java, Sumatra en Bali. Van daar uit verhandelden de Nederlanders de koffie ook weer naar andere delen van de wereld. Koffie was een lucratieve business en leverde een grote bijdrage aan het succes van de Gouden Eeuw. Het was een luxeproduct dat vooral was voorbehouden

Heel leuk, een oud Indisch leesplankje uit 1918: een authentieke Indische versie van tekenaar Cornelis Jetses, bekend van o.a. Ot en Sien. Op vrijdag 30 juni houdt historicus Jacques Dane er een praatje over in het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht. We houden nu al ons hart vast.. In de publicatie ter promotie van dit bloedstollende evenement gaat het Onderwijsmuseum behoorlijk in de fout en strooit naar hartenlust met de term ‘Indonesisch’ waar dat ‘Indisch’ moet zijn. In 1918 bestond Indonesië namelijk nog niet. Bovendien negeert zij de Indische Nederlanders door te stellen dat de ‘oudere Nederlanders’ het leesplankje ook wel ‘tempo doeloe’ noemen. Ehh.. onze ouders en grootouders gingen daar ook gewoon naar school, hoor. En ja, ze leren het nooit. We weten het. Maar dat wil niet zeggen dat we onze mond houden. Voortdurend komen we dit soort fouten tegen, maar van een instelling die zich Nationaal ONDERWIJS museum noemt, zou men toch beter mogen verwachten. We hebben ui

Iedereen vindt dat de in oorlogstijd van de Joden gestolen kunst moet worden terugbezorgd bij de eigenaar of diens nazaten. Maar als het gaat om geroofde koloniale kunst, weet Nederland van de (Javaanse) prins geen kwaad. Onderzoeker Jos van Beurden vindt dat koloniale roofkunst ook terug moet naar de eigenaar.  Gebroken belofte In EenVandaag gaf Van Beurden onlangs uitleg over o.a. de verdwenen kris van de Javaanse Prins Diponegoro, die hem in 1830 moest afstaan aan de kolonisator. Volgens de informatie die Van Beurden heeft, moet deze kris in het Rijksmuseum te Amsterdam liggen. Bij het Rijksmuseum 'weten ze echter van niks'. Dat een kris over mystieke 'stille krachten' beschikt, weten we. Maar zo'n ding wordt niet zomaar onzichtbaar, hoor.  Tussen 1949 en 1975 is er onderhandeld met Indonesië over teruggave van koloniale roofkunst. Indonesië kon een voorkeurslijst opgeven. In de jaren '70 heeft Nederland beloofd om de kris van Prins Diponegoro op t

'Ze leren het nooit' is een veelgehoorde klacht in de Indische en Molukse gemeenschap als het gaat om Nederlandse landgenoten en media die hen ten onrechte betitelen als 'Indonesiërs', 'Nederlandse Indiërs' of wat dies meer zij. Het juiste labeltje opgeplakt krijgen, is blijkbaar belangrijk. Het betekent erkenning en dat is nu precies waar het de Indische en Molukse gemeenschap in Nederland al decennia lang aan schort. Foutje bedankt Regelmatig duiken er 'foutjes' op en het zijn er veel geweest. We vissen een paar recente uit de vijver der foute labeltjes. Een recent 'foutje' zagen we lijsttrekker Pechtold van D66  maken tijdens zijn verkiezingscampagne begin 2017. In het programma Pauw en Jinek plakte hij de circa 1,7 miljoen Nederlanders met een Indische achtergrond het label 'Indonesiërs' op. Een storm van kritiek was het gevolg. Later noemde hij het op Twitter 'onzorgvuldig'. Excuses of een rectificatie kwam er niet.

'Hebben jullie enig idee wat dit is? Dit is een 'blauwe' hap!' tettert culinair verslaggever Felix Wilbrink van de Telegraaf in zijn promotiefilmpje, doelend op een hoopje Indisch eten op zijn bord. Hij is bij de marine en doet morgen verslag van zijn expeditie in de zaterdageditie van de krant (waar onze kat overigens uit principe steevast op weigert te poepen).  BLAUWE hap. Tja, dat is zo'n overblijfsel van die VOC-mentaliteit. ‘Blauwe’ was een scheldnaam voor een persoon van Indonesische afkomst. Het staat gewoon in Wikipedia hoor. Wiki noemt het verzachtend 'bijnaam' en vergeet te vermelden dat ook Indische Nederlanders/Indo's voor 'blauwe' worden uitgemaakt.  Bij de Marine is het oer-Hollandse eeuwenoude traditie dat elke woensdag een Indische maaltijd wordt geserveerd: de blauwe hap. Sinds de negentiende eeuw, tussen 1816 en 1949, waren schepen van de Koninklijke Marine in het toenmalige Nederlands-Indië gestationeerd. Als men naar

De typisch Amsterdamse Jantjes uit de Jordaan, wie kent ze niet? De films, de musical, de liedjes. Het toneelstuk van Herman Bouber, Louis Davids en zijn vrouw Margie Morris uit 1920 wordt nog steeds als musical opgevoerd. Maar dat er ook een 'De Jantjes 2' was, weet vrijwel niemand. In 1924 verscheen de opvolger van dit succesvolle stuk. In 'De Jantjes 2' draait het o.a. om Dolle Dries, die naar Indië ging en daar een verhouding kreeg met een 'inlandsch' meisje, Sarina. Van het een komt het ander en het stel kreeg een zoon, Hamid, een Indo dus.  Dolle Dries ging terug naar Mokum, zonder Sarina, maar nam zijn zoon mee naar Holland. Dat leverde conflictsituaties op tussen vader en zoon, met in het bijzonder een typische Indo-identiteitscrisis voor Hamid. Een van de liedjes in 'De Jantjes 2' is 'Rassenhaat', dat wordt gezongen door Hamid. De tekst is bijzonder gewaagd voor de tijd waarin het is geschreven, 1924. Een couplet: "

De pepernoot heeft zijn naam te danken aan de kruidige specerijen die het minikoekje zijn specifieke peperachtige smaak geven. De kleine bruine koekballetjes waarmee vandaag naar hartenlust wordt gestrooid, worden vaak ten onrechte uitgemaakt voor 'pepernoten' terwijl het eigenlijk kruidnoten zijn, maar dit terzijde. De speculaaskruiden vinden we terug in veel Hollandse en Indische lekkernijen zoals spekkoek, taai taai en natuurlijk speculaas. De ingrediënten bestaan uit: nootmuskaat, kruidnagel, anijs en kaneel, aangevuld met andere kruiden zoals gember en kardemom. Waar de gemiddelde Hollander (of Indo) nooit bij stilstaat, is dat deze specerijen van oudsher uit de Molukken gehaald werden door de VOC. Dus de wieg van de pepernoot stond in de Molukken! Kortom, zonder Molukkers geen pepernoten of speculaas! Zegt het voort!  Zonder Molukkers geen pepernoten!

Veel geroofde kunst blijft in Nederland uit 'onwil en eigenbelang, zo meldt de NOS. De Nederlandse musea liggen vol objecten die geroofd zijn als oorlogsbuit uit de voormalige koloniën of onder dubieuze omstandigheden naar Nederland zijn gekomen. Een week geleden heeft premier Rutte een gouden kris teruggegeven aan Indonesië. Het wapen werd in de koloniale periode als relatiegeschenk aan Nederlandse autoriteiten gegeven en keert nu terug naar het land van herkomst. (Bron: NOS). De kris is een Buginese kris (Zuid-Sulawesi/Celebes) en komt uit de collectie van het in 2013 gesloten Museum Nusantara in Delft. De overhandiging van de Buginese kris was de voorbode van de overdracht van 1.465 objecten uit de voormalige museumcollectie. De overdracht zal in 2017 plaatsvinden. Nooit eerder is de repatriëring van erfgoed op deze schaal uitgevoerd, volgens de Digitale Kunstkrant. Voor de buitenwereld gaat het om kunstschatten die als 'relatiegeschenk' door de vorsten aan de N

De strijd voor een vrij, onafhankelijk West-Papoea krijgt langzaamaan wereldwijd steeds meer aandacht en steun, behalve in Nederland. Hoe is het toch mogelijk dat dit land dat de Papoea's ooit zelfbeschikkingsrecht heeft toegezegd, zich al ruim een halve eeuw lafhartig terugtrekt van het podium?  Nederland verschuilt zich ook nu weer achter de coulissen waar het West-Papoea en de Molukken betreft.  We zijn al eerder getuige van geweest van Nederlands 'mijn-naam-is-haas-houding' bij de Molukse kwestie, waarbij toegezegde steun van de zelfstandige republiek der Zuid-Molukken verzandde in een volledig negeren van een heel volk, tot op de dag van vandaag. Het doodzwijgen van problemen verandert echter niets aan de situatie. Het maakt de stem van de onderdrukten alleen nog maar luider. Zullen handelsbelangen het blijven winnen van mensenrechten? Beknopte historie in paradijsvogelvlucht Het woord Papoea stamt uit Biak en is afgeleid van 'Papwa' , wat 'land va

Zaterdag 26 maart 2016 - Het is vandaag precies 143 jaar geleden dat de Atjeh-oorlog begon. Op 26 maart 1873 stuurde Nederland een oorlogsverklaring aan de sultan van Atjeh. In plaats van deze gebeurtenis gedetailleerd te analyseren (wat reeds door diverse historici is gedaan), richten we ons liever op een vrij onverwachte invalshoek: hoe de Atjeh-oorlog aan de jeugd van 1875 werd gepresenteerd en hoe in dit verband eenzijdige beeldvorming met de paplepel kon (kan) worden ingegoten.  Beknopte historische achtergrond Atjeh, gelegen op het eiland Sumatra, was een zelfstandig gebied dat zeer aantrekkelijk was vanwege de landbouwgrond waar pepers werden verbouwd, maar ook vanwege het feit dat Atjeh de Straat van Malakka beheerste (zeestraat). Door de opening van het Suezkanaal in 1869 was het belang van deze doorgang flink toegenomen. Onder het mom van het tegengaan van piraterij door Atjeh in de Straat van Malakka besloot Nederland zich ook dit stuk van de Indische archipel toe te

Met de onwerkelijke beelden van aangespoelde kinderen waarmee social media dagelijks overspoeld werden nog op mijn netvlies, zap ik van kanaal naar kanaal, op zoek naar oer-Hollands, hersenloos entertainment waarbij je niet hoeft na te denken en vooral niets hoeft te voelen en dat uitsluitend dient ter vermaak van de door de gebeurtenissen van de afgelopen weken vermoeide geest. Ik begin mijn zap-tocht altijd bij het begin: bij de 1, dan de 2 en zo voorwaarts naar de kanalen waar ik de meeste kans maak op hersenloos entertainment. Ik blijf echter steken bij de ‘1’, waar verontrustende beelden uit de Tweede Kamer mijn aandacht trekken. De beelden die mijn beeldscherm vervuilen, zijn afkomstig uit een toespraak die tot strekking heeft dat ontelbare gelukzoekende islamitische testoseronbommen in no-time ons mooie Nederland komen verkrachten en vernietigen, waardoor onze ouderen nog verder zullen wegrotten in wegbezuinigde bejaardentehuizen. De geblondeerde politicus roept herhaaldel